Kenmerken van autisme bij volwassenen

Welke kenmerken van autisme bij volwassenen herken je bij jezelf?

Autisme is een wat ze noemen een “ontwikkelingsstoornis”. Het is een neurologische of psychische aandoening die de normale ontwikkeling op bijna alle ontwikkelingsgebieden van een kind belemmert. Autisme heeft invloed op alle levensgebieden en blijft voortbestaan in de volwassenheid.

Mensen met kenmerken van autisme hebben (op verschillende manieren) problemen in sociale interactie, problemen op het gebied van communicatie en hebben beperkte, repetitieve en stereotype patronen in gedrag, interesses en activiteiten. Om deze kenmerken van autisme goed te kunnen inschatten en te kunnen duiden, is het belangrijk dat je altijd een hulpverlener zoekt met veel kennis van en ervaring met autisme kenmerken bij volwassenen.

Voor het stellen van een diagnose wordt in de GGZ gewerkt met een diagnostisch handboek, de DSM genoemd. In 2016 wordt nog de DSM-IV gebruikt, per 2017 de nieuwere versie: DSM-V. De manier van diagnosticeren verandert daarmee en dit heeft ook gevolgen voor autisme.

De DSM-IV kent vijf pervasieve ontwikkelingsstoornissen, ookwel autisme spectrum stoornissen genoemd.

Autistische stoornis (voorheen klassiek autisme en Kannersyndroom)
Syndroom van Asperger (geen achterstand in taalontwikkeling)
Syndroom van Rett (gaat samen met verstandelijke beperkingen en meer belemmeringen)
Desintegratiestoornis van de kinderleeftijd (gaat samen met verstandelijke beperkingen en meer belemmeringen)
Pervasive Developmental Disorder – Not Otherwise Specified (PDD-NOS)

In de DSM-V: vallen het Syndroom van Rett en de Desintegratiestoornis niet meer onder autisme. Ook worden de huidige diagnoses PDD-NOS, Asperger en Klassiek Autisme samengevoegd onder één noemer: Autisme Spectrum Stoornis (ASS).

Verklarende theorieën

Hoe de stoornis ontstaat en hoe de problemen veroorzaakt worden is nog niet helemaal bekend. Er zijn drie theorieën die elk een deel van de autisme kenmerken bij volwassenen kan verklaren.

De eerste theorie heet de Centrale Coherentie Theorie. Deze theorie gaat ervan uit dat iemand met autisme moeite heeft met het zien van samenhang, omdat alle stukjes informatie apart binnenkomen en niet goed geïntegreerd kunnen worden. Hierdoor ontstaan de volgende autisme kenmerken bij volwassenen:

Moeite met samenhang zien en detaildenken
Overprikkeling (Bijvoorbeeld: Overgevoeligheid voor geluid, tast, proeven, bewegings- of visuele prikkels. Soms is er ook onderprikkeling)
Vertraagde informatie verwerking (Langer tijd nodig hebben om informatie te verwerken)
Denken in beelden
Contextblindheid (Bijvoorbeeld: Alleen een detail zien van een situatie en niet de link met de betekenis van dit detail binnen het plaatje.)
Generalisatieproblemen (Moeite hebben om een concept toe te passen in een andere situatie)
Beperkt voorstellingsvermogen en letterlijk denken (Je kunnen inbeelden dat…)
Fantasie en werkelijkheid niet scheiden
Associatief denken
Afleidbaarheid en concentratieproblemen

De tweede theorie is de Theory of Mind Theorie. Deze gaat ervan uit dat er een achterstand is in het vermogen een beeld te vormen van het gezichtspunt van een ander (ook wel mindreading of mindblindness genoemd). Dit zijn de autisme kenmerken bij volwassenen die hiermee gepaard gaan:

Moeite om zich in een ander te verplaatsen
Functioneel denken (Beperken tot ‘logica’ en missen van sociale aspecten)
Moeite met inschatten andere mensen
Moeite met herkennen en onder woorden brengen van eigen gevoelens en gedachten

De derde theorie is de Executieve Functie Theorie . Deze gaat ervan uit dat problemen in de hogere controlefuncties van de hersenen ervoor zorgen dat het niet goed lukt om doelmatig te werken. De autisme kenmerken bij volwassenen die hierbij horen, zijn:

Moeite met plannen en organiseren
Moeite met schakelmomenten (Starten en stoppen, van ene naar andere activiteit gaan)
Weerstand tegen veranderingen of het hebben van rigide patronen
Moeite met het overzien van consequenties en oorzaak-gevolg relaties
Gericht op snelle behoefte bevrediging en moeite met beheersen impulsen

Vrouwen met autisme

Bij vrouwen met autisme zie je aan de buitenkant soms minder opvallende kenmerken van autisme. Bij hen speelt het autisme zich soms meer in hun hoofd af. Dit geldt niet voor alle vrouwen, maar bij een gedeelte van de vrouwen met autisme, zijn de kenmerken van autisme minder goed herkenbaar. Ze zijn dan bijvoorbeeld beter in staat dan mannen met kenmerken van autisme, om sociale cues op te merken, humor te begrijpen of zich aan te passen aan sociale normen. Dit kost hen echter wel veel energie. Ook zijn vrouwen soms wat beter dan mannen in plannen en organiseren of het vinden van oplossingen. Tegelijkertijd geeft dit hen wel veel stress, evenals het omgaan met veranderingen. Hierdoor overvragen ze zichzelf. Ook zien we bij vrouwen vaak veel overprikkeling en perfectionisme, soms leidend tot burn-outs. Kenmerken van autisme bij vrouwen, kunnen aldus soms net wat anders zijn, dan de mannelijke kenmerken van autisme bij volwassenen.

Autisme of AD(H)D?

De executieve functie klachten als benoemd in de derde theorie, lijken erg op klachten die voorkomen bij ADHD (waaronder ook ADD valt). Ook bij ADHD worden problemen veroorzaakt door problemen met de executieve functies. Hierdoor kan het soms moeilijk zijn om onderscheid te maken tussen kenmerken van autisme en ADHD, vooral wanneer iemand veel klachten weet te compenseren. Bij Bzonder! werken professionals gespecialiseerd in autisme en ADHD, die de juiste kennis hebben om de stoornissen van elkaar te kunnen onderscheiden. Wil je zelf vast eens kijken? Doe dan de autisme test, ADD test of ADHD test.

Ben je op zoek naar hulp bij jouw kenmerken van autisme bij volwassenen in of rond Tilburg, Eindhoven of Den Bosch of online? Neem contact met ons op of boek direct jouw pre-intake.

Je kunt ook verder lezen over begeleiding, behandeling, diagnostiek, loopbaanadvies, cogmed training of relatietherapie.