Kenmerken ADHD bij volwassenen

Welke kenmerken van ADHD bij volwassenen herken jij bij jezelf?

ADHD staat voor attention deficit and hyperactivity disorder, ofwel aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis. In de diagnostiek van ADHD bij volwassenen en kinderen wordt onderscheid gemaakt tussen drie subtypen : een type waarbij het aandachtstekort op de voorgrond staat (ookwel ADD genoemd), een type waarbij de hyperactiviteit/impulsiviteit op de voorgrond staat, en het gecombineerde type.

Ook de kenmerken van ADHD kun je onderbrengen in de twee categorieën.

Kenmerken ADHD bij volwassenen
Klachten die bij het aandachtstekort horen:

Ik ben heel snel afgeleid
Ik kan moeilijk de draad weer oppakken als ik afgeleid ben
Ik kan me niet goed inbeelden hoe ik een taak moet aanpakken
Ik vind het moeilijk om de stappen op een rijtje te krijgen die ik moet doen om een doel te bereiken
Ik vind het moeilijk om het doel op de lange termijn voor ogen te houden als ik met vervelende taken bezig ben

Kenmerken die bij de hyperactiviteit/impulsiviteit horen:

Ik flap er vaak te snel iets uit
Ik beslis vaak impulsief, achteraf bedenkt ik me dat het niet handig was
Ik vind het moeilijk om echt te beseffen wat de lange termijn gevolgen zijn van mijn acties.
Ik ben snel enthousiast en doe dan allerlei toezeggingen
Ik word snel boos of geïrriteerd
Ik voel me vaak onrustig
Ik vind het moeilijk om lang stil te zitten
Ik beweeg vaak met mijn handen, vingers of voeten of heb ‘tics’

Kenmerken van ADHD bij volwassenen uit zich vaak ook in bijkomende klachten:

Oververmoeidheid
Stressklachten en burn-out
Stemmingsproblemen
Laag zelfbeeld

Herkenbaar? Doe hier de test ADHD bij volwassenen en lees hier een voorbeeld van een cliënte en haar therapieverloop.

In dit figuur zie je hoe deze klachten samenhangen en elkaar kunnen versterken:

ADHD is toch een kinderstoornis?

ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Kinderen met ADHD ontwikkelen zich op bepaalde gebieden langzamer dan kinderen zonder ADHD. Bij sommige kinderen vallen de symptomen snel op en wordt de diagnose in de kindertijd gesteld. Veel mensen denken dat ADHD een aandoening is die kinderen hebben en die vanzelf weer overgaat. Op de website van de Hersenstichting staat te lezen dat bij eenderde van de kinderen met ADHD, de stoornis nog steeds aanwezig is wanneer zij volwassen zijn.

Maar niet alle kinderen met ADHD krijgen in hun kindertijd een diagnose. Dan kan omdat de klachten minder opvallend zijn. Soms komt het omdat die kinderen hun problemen compenseren. Bijvoorbeeld met hun intelligentie, of bijzonder veel doorzettingsvermogen en soms perfectionisme. Vaak lijden deze kinderen onder hun klachten, maar dat wordt niet altijd gezien door de omgeving. Als deze kinderen opgroeien schiet de compensatie soms tekort, waardoor ze oververmoeid zijn, gestresst of zelfs een burn-out krijgen.

Daarnaast veranderen de kenmerken van ADHD ook naarmate je ouder wordt. Bij kinderen valt vaak hyperactief gedrag (motorisch) op. ADHD bij volwassenen wordt vaak niet gekenmerkt door hyperactiviteit. Dit komt omdat naarmate mensen met ADHD ouder worden, zij zich beter leren aanpassen aan hun omgeving. De onrust zit dan vaak van binnen: het is druk in hun hoofd, ze voelen zich continu gejaagd en voelen onrust in hun lijf.

Executieve functies

Een van de theorieën over de oorzaak van ADHD, is de Executieve Functiestheorie van Russell A. Barkley, een Amerikaanse psycholoog en onderzoeker die zich veel met ADHD (bij volwassenen) bezighoudt. Op basis van vele onderzoeken die hij heeft gedaan, stelt hij dat de problemen bij ADHD veroorzaakt worden door problemen in de ontwikkeling van de executieve functies. Jouw brein gebruikt die functies om er zo goed mogelijk voor te zorgen dat je op je doel af gaat en succesvol bent. Voorbeelden zijn zelfbewustzijn, zelfbeheersing, aandacht en werkgeheugen. Verschillende hersengebieden moeten hiervoor samenwerken en dat doen ze door te communiceren via boodschapperstoffen in je hersenen, ook neurotransmitters genoemd. Hier lijken hersenen van mensen met ADHD af te wijken van hersenen van mensen zonder ADHD. De neurotransmitters dopamine en norepinefrine kunnen hun werk minder goed doen, doordat de hersencellen de stof niet goed doorgeven. Daardoor worden impulsen minder goed geremd (hyperactiviteit/impulsiviteit) en is er te weinig werkgeheugen beschikbaar om een stappenplan te maken, je te concentreren op een taak, jezelf te blijven motiveren terwijl je bezig bent met iets saais. Je zou kunnen zeggen dat het filter dat jouw werkgeheugen leeg moet houden niet goed werkt, waardoor je werkgeheugen steeds vervuild wordt met niet-relevante informatie.

ADHD-coaching kan je helpen overzicht en structuur te creëren. Kijk hier voor coaching voor ADHD bij volwassenen bij Bzonder! Zorg & Coaching.

Psychologische behandeling kan op verschillende punten aangrijpen op de verschillende onderdelen van bovenstaand figuur. Kijk hier om meer te lezen over de behandeling van ADHD bij volwassenen bij Bzonder! Zorg & Coaching.

Ook kan je bij ons terecht voor onder andere diagnostiek, loopbaanadvies, relatietherapie of cogmed training. Ben je op zoek naar coaching om beter te functioneren op je werk? Lees hier meer over coaching voor professionals, ondernemers en executives.