Lig je ’s avonds urenlang wakker terwijl je hoofd maar doordraait? ADHD en slaapproblemen gaan vaak hand in hand, maar deze verbinding wordt regelmatig over het hoofd gezien. Je bent niet alleen – naar schatting worstelt 75% van de volwassenen met ADHD met chronische slaapproblemen.
Wat veel mensen niet weten, is dat deze slaapproblemen niet alleen een bijeffect zijn van ADHD, maar daarnaast ook een onderdeel van de aandoening zelf. Deze slaapverstoringen kunnen leiden tot ernstige lichamelijke klachten en worden vaak verkeerd beoordeeld, wat resulteert in een misdiagnose door huisartsen. Omdat de symptomen van slaaptekort en ADHD elkaar overlappen, ontstaat er een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is.
De rol van melatonine en dopamine
Het neurobiologische mechanisme achter slaapproblemen bij ADHD heeft te maken met een verstoorde productie van melatonine. Bij mensen met ADHD is er sprake van een aanzienlijk vertraagde “melatonine-aanvang bij schemerlicht (DLMO) – het moment waarop je lichaam ’s avonds, als het licht zwakker wordt, begint met het aanmaken van melatonine. Melatonine is het hormoon dat je slaperig maakt en je biologische klok vertelt dat het bijna tijd is om te gaan slapen.
Daarnaast bestaat er een complexe wisselwerking tussen dopamine en melatonine. Melatonine onderdrukt dopamine, terwijl dopamine op zijn beurt melatonine onderdrukt. Deze interactie vormt een belangrijk onderdeel van het biologische dagritme. Het dopaminetekort bij ADHD heeft daarom direct invloed op de melatonineproductie, wat verklaart waarom zoveel mensen met ADHD een verstoorde natuurlijke klok hebben.
Verschillen tussen ADHD en ADD in slaappatronen
De specifieke slaapproblemen bij ADHD verschillen afhankelijk van het subtype. Mensen met overwegend onoplettende symptomen (ADD) gaan over het algemeen later naar bed, terwijl degenen met overwegend hyperactieve-impulsieve symptomen vaker last hebben van slapeloosheid.
Bovendien hebben mensen met het gecombineerde type ADHD (zowel hyperactief-impulsief als onoplettend) zowel een slechtere slaapkwaliteit als een later bedtijd. Dit verklaart waarom slaapproblemen zo divers kunnen zijn binnen het ADHD spectrum en waarom een gepersonaliseerde aanpak noodzakelijk is.
De link tussen ADHD en slaapproblemen is dus tweezijdig: slaapproblemen kunnen ADHD-symptomen verergeren, terwijl ADHD op zijn beurt leidt tot verslechterde slaap. Hoewel medici slaapproblemen lange tijd ten onrechte toeschreven aan medicatie, weten we nu dat ze inherent zijn aan de aandoening zelf.
Slaaphygiëne en vaste routines
Hoewel gezonde slaapgewoonten alleen niet voldoende zijn voor mensen met ADHD, vormen ze wel een essentieel onderdeel van een bredere behandelingsstrategie. Een vaste slaaproutine en gezonde slaapgewoonten kunnen de verbinding tussen bed en slaap versterken.
Enkele specifieke aandachtspunten zijn:
- Gebruik het bed alleen voor slapen – Mensen met ADHD zijn vaak ’s avonds op hun best. Het huis is dan rustig en afleiding is minimaal. Hierdoor ontstaat de verleiding om productief te blijven.
- Vermijd cafeïne laat op de avond – Cafeïne kan een al hyperactief brein nog meer prikkelen.
- Creëer een optimale slaapomgeving – Een donkere, koele en rustige slaapkamer is belangrijk, eventueel kun je gebruik maken van een white noise-machine.
- Ontwikkel een ontspannende avondroutine – Bijvoorbeeld het herlezen van een favoriet boek, tijd doorbrengen met huisdieren of een warm bad nemen.
Hoe weet je of je ADHD hebt?
Als je je herkent in deze kenmerken, kan het verhelderend zijn om een diagnostiek onderzoek te laten doen. Niet om jezelf in een hokje te stoppen, maar om te begrijpen waar jouw klachten vandaan komen.
Waarom Bzonder?
Bzonder! Zorg & Coaching is de specialist bij ADHD, ADD, autisme en burnout. Bij Bzonder besteden we veel aandacht aan wie jij bent als persoon. Vanzelfsprekend zijn we gebonden aan standaarden en DSM classificaties, dit is de basis van diagnostiek. Voor ons is diagnostiek echter niet alleen ‘symptomen vinken’, maar ook kijken naar wie jij bent. We zien bijvoorbeeld veel vrouwen die pas op latere leeftijd een diagnose kregen, omdat door aangeleerde compensatiestrategieën ADHD niet eerder werd herkend.
Daarnaast doen we uitgebreid onderzoek naar verschillende onderdelen van jouw persoonlijkheid en klachten. We kijken dus niet alleen naar of je wel of niet één bepaalde diagnose hebt, maar onderzoeken jou als geheel. Dit betekent dat een completer plaatje krijgt van waar jouw klachten vandaan komen. Je krijgt van ons een psychologische rapportage na afronding.
Bzonder! heeft geen wachtlijsten. Je kunt bij ons direct beginnen met jouw ADHD diagnosetraject.
De snelle checks
✓ Je hebt geen verwijzing van de huisarts nodig
✓ We hebben geen wachtlijst
✓ Geschikt voor 18+
✓ Geen vergoeding door verzekering (dit geldt voor elke zorgverzekering in Nederland bij een losstaand diagnostiektraject)
Meer weten of aanmelden?
Neem contact met ons op. Heb je het idee dat je klachten voortkomen uit AD(H)D, kan je ook een korte ADHD test doen.
Mogelijk ook interessant voor jou
Loopbaancoaching bij ADHD of ADD
Kenmerken ADHD bij volwassenen